Helmen in de Formule 1
Gepubliceerd op 31 oktober 2020 door Johan Peeters
Aan het begin van het WK-tijdperk bestond de hoofdbescherming voor een Formule 1-coureur uit een leren pet en bril. Men mag wel stellen dat de ontwikkeling op dat vlak de afgelopen zeventig jaar niet heeft stilgestaan. De leren petten werden al snel vervangen door van kurk ontdane petten met een stoffen bekleding. Deze maakten op hun beurt plaats voor glasvezel jethelmen en vervolgens integraalhelmen.
Aan het begin van deze eeuw werden koolstofcomposieten het constructiemateriaal bij uitstek, waarbij de standaard werd verhoogd door de toevoeging van Kevlar binnenwerk, Zylon platen en honderden andere kleine aanpassingen om de grenzen van de veiligheid net dat beetje verder te verleggen, hoewel dit vaak lastig te herkennen is onder de glanzende laklaag.
Zoals zoveel in de F1, impliceert de hightech aard van helmen niet noodzakelijk geautomatiseerde productie. F1-helmen worden met de hand gemaakt door zeer bekwame professionals, die vaak opereren vanuit kleine werkplaatsen. Gemaakt van koolstofcomposietlagen, kost het maken van een complete helm twee of drie mandagen, wat de productie van deze tophelmen beperkt tot honderden in plaats van duizenden voor fabrikanten zoals Schuberth, Stilo, Bell en Arai die actief zijn in de F1.
De afgewerkte helm krijgt nogal wat te verduren. De nieuwste FIA 8860-2018-standaard onderwerpt de helm aan de nodige testen die wel wat weg hebben van een middeleeuwse martelkamer: verbrijzelingstests, penetratietests op de schaal en het vizier; een ballistische test waarbij een stalen schijf van 225 g met 250 km/u op de helm wordt afgevuurd. Tevens mag de helm niet vlamvatten bij een blootstelling aan een vlam van 790 °C.
Coureurs halen voor hun helmontwerp inspiratie uit vele bronnen. Nationale kleuren domineren duidelijk, maar omdat chauffeurs in hun tienerjaren de neiging hebben om hun basiskleuren te kiezen, kan alles, van grappen tot heldenverering, hen soms door een carrière volgen. In eenmalige ontwerpen is het vaak een circuit- of locatie specifiek element dat prominent naar voren komt. Dit is de basis waarop coureurs de neiging hebben om gesprekken te voeren met hun spuiter.
In het verleden heeft de ontwerper van Aston Martin Red Bull Racing, Adrian Newey, een sterke voorkeur uitgesproken voor Arai-helmen, en dus gebruikt het team een Arai-vorm voor zijn windtunnelmodel. Max gebruikt echter een helm van Schuberth. Hij stapte begin 2019 tijdens de wintertest over op de Schuberth, omdat Arai nog geen helm had in zijn maat die was gehomologeerd volgens de nieuwste eisen. Schuberth had een helm in de maat van Max die was gehomologeerd volgens de nieuwe en ongelooflijk strenge FIA 8860-2018-norm. Hij droeg de helm tijdens het testen en koos ervoor om vervolgens bij Schuberth te blijven.
F1-coureurs hebben doorgaans tenminste twee helmen in de garage. Ze kunnen worden geconfigureerd met verschillende vizieren en ventilatieconfiguraties om in te kunnen spelen op verschillende omgevingsomstandigheden. Maar de reden dat een coureur tijdens een sessie meestal zijn helm verwisselt is vanwege een defecte radio.
Gedurende het seizoen gebruikt een coureur al gauw een twaalftal, of meer, helmen. Ongeacht of ze verschillende kleurstellingen gebruiken of niet. Ook is het besturen van een F1-auto warm en zweterig werk. De helmen zijn duur en veel meer dan een wegwerpartikel, en kosten tussen de € 4.000 en € 7.000 per stuk. F1-coureurs betalen over het algemeen echter niet voor hun uitrusting, ze hebben allemaal sponsorovereenkomsten met de verschillende leveranciers en deze leveren hen elk seizoen een bepaald aantal helmen.
Waar gaan oude helmen naartoe? Meestal eindigen deze in vitrines. Coureurs en teams houden hun favorieten, hetzij thuis, in de fabriek, of, voor een paar gelukkigen, tentoongesteld in de motorhomes van het team op het circuit. Anderen gaan naar sponsoren en velen eindigen als item op liefdadigheidsveilingen. De liefdadigheidsinstelling Wings for Life heeft enorm geprofiteerd van het doneren van helmen van Red Bull-coureurs: toen de Duitse Grand Prix-winnende helm van Sebastian Vettel in 2013 werd geveild bij Bonhams, bracht deze £ 72.100,- op.
